Projekt rozwoju mediacji od 1.01.2016r.

W dniu 22.05.2015r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów Nr 3432 .

Projekt zakłada:

1/ Wprowadzenie obowiązku poinformowania w pozwie czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich braku.

2/ Sąd będzie nakłaniał strony do mediacji w każdym stanie postępowania a także pouczał o możliwości ugodowego załatwienia sporu, w szczególności w drodze mediacji.

3/ Sąd ma możliwość nakazania stronom udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym mediacji i innych pozasądowych metod rozwiązywania sporów przed wyznaczeniem pierwszego posiedzenia przeznaczonego na rozprawę. Spotkanie może prowadzić sędzia, referendarz sądowy, mediator, asystent sędziego lub urzędnik sądowy.

4/ Obowiązek analizowania przez sędziego potencjału mediacyjnego sprawy, przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania sprawy. W tym celu strony mogą zostać wezwane na posiedzenie niejawne.

5/ Jeżeli strona bez uzasadnienia nie stawi się na spotkanie informacyjne lub posiedzenie niejawne, sąd może obciążyć ją kosztami nakazanego stawiennictwa w sądzie strony przeciwnej.

6/ Mediator będzie miał prawo zapoznać się z aktami sprawy, chyba że co najmniej jedna ze stron w terminie tygodnia od ogłoszenia lub otrzymania postanowienia o skierowaniu stron do mediacji złoży oświadczenie o braku zgody na zapoznanie się mediatora z aktami.

7/ Mediator prowadzi mediację, wykorzystując różne metody zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron przy formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące.

8/ Kierując sprawę do mediacji sąd przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron lub pełnomocników, w szczególności numery telefonu i adresy poczty elektronicznej.

9/ Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania, a także więcej niż jeden raz w toku postępowania

10/ Możliwość skierowania stron do mediacji w postępowaniu nakazowym, po skutecznym wniesieniu zarzutów.

11/Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego.

12/ Mediator niezwłocznie ujawnia stronom okoliczności, które mogłyby wywołać wątpliwość co do jego bezstronności.

13/ Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd, kierując strony do mediacji, wyznacza mediatora mającego odpowiednią wiedzę oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, w pierwszej kolejności biorąc pod uwagę stałych mediatorów.

14/ Po zawarciu ugody z mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację, mediator składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej, gdy strona wystąpi do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody .

15/ Pojawia się możliwość zaliczenia kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych – wydatków.

Nowelizacja umożliwi zwolnienie strony od kosztów mediacji w całości lub w części, a także wypłatę wynagrodzenia mediatorowi w toku postępowania tymczasowo ze środków Skarbu Państwa (analogicznie jak przy wynagrodzeniu biegłego). Umożliwi to skorzystanie z mediacji ze skierowania sądu osobom i innym podmiotom kwalifikującym się do zwolnienia od kosztów sądowych.

16/ Zwolnienie od opłaty sądowej wniosków o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku mediacji pozasądowej.

17/ Zwrot całości opłaty sądowej od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli sprawa zakończyła się zawarciem ugody przed rozpoczęciem rozprawy.

18/ Zwrot ¾ opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy .

19/ Zwrot 1/2 opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy.

Również połowę opłaty zwraca się od zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się zawarciem ugody sądowej./ nie przed mediatorem/

20/ Podwyższenie opłaty stałej od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej -przyczyni się do ograniczenia nadużywania tej instytucji jako instrumentu przerywającego bieg terminu przedawnienia.

21/ obciążenie kosztami procesu niezależnie od wyniku sprawy – strony, która w sposób oczywiście nieuzasadniony odmówiła poddania się mediacji.

22/ Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika sąd weźmie pod uwagę czynności podjęte przez pełnomocnika w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu .

23/ Proponuje się, aby kwoty ustalone z tytułu odszkodowań i kar umownych w wyniku zawartej pomiędzy stronami ugody sądowej, zawartej przed mediatorem oraz pozasądowej stanowiły koszt uzyskania przychodu.

24/ Wprowadzenie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisu pozwalającego na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z zawarciem ugody sądowej, zawartej przed mediatorem oraz pozasądowej, a także wynagrodzenia mediatora w sposób adekwatny do możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków sądowych.

25/ Wprowadzenie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisu pozwalającego na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z zawarciem ugody sądowej, zawartej przed mediatorem oraz pozasądowej, a także wynagrodzenia mediatora w sposób adekwatny do możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków sądowych.

Korzyści zmian:

• W efekcie zmian strony uzyskają szybszą i mniej kosztowną alternatywę rozwiązania sporu w stosunku do rozstrzygania sprawy na drodze sądowej. Zwiększenie liczby spraw zakończonych w wyniku mediacji będzie szczególnie korzystne w sprawach gospodarczych, ponieważ taki sposób zakończenia sporu nie niszczy relacji pomiędzy przedsiębiorcami i daje obu stronom szansę kontynuowania współpracy biznesowej.
• Liczba ugód zawieranych w wyniku postępowania mediacyjnego nie przekracza nawet 1% spraw cywilnych rozpoznawanych przed polskimi sądami, co wskazuje na potrzebę zmian. Ustawa ma zatem udoskonalić i dostosować do aktualnych potrzeb istniejące regulacje prawne.
• Rzeczpospolita Polska, jako państwo członkowskie Unii Europejskiej, zobowiązana jest do zagwarantowania dostępności usług mediacyjnych oraz do stałego prowadzenia w sposób systemowy działań mających na celu popularyzację mediacji. Obowiązek taki wynika z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.Urz.UE L 136 z 24.05.2008, s.3).